مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (BIM) به عنوان یک فناوری نوین، تحولی اساسی در فرآیندهای طراحی، ساخت و مدیریت ساختمان‌ها ایجاد کرده است. این مقاله به بررسی مفاهیم، مزایا، چالش‌ها و وضعیت فعلی BIM در ایران می‌پردازد و با ارائه‌ی پیشنهادهایی، راهکارهایی برای توسعه‌ی این فناوری در کشور ارائه می‌دهد.
صنعت ساخت و ساز همواره با چالش‌هایی نظیر عدم هماهنگی بین تیم‌های مختلف، افزایش هزینه‌ها و زمان‌بندی نامناسب مواجه بوده است. با ظهور فناوری‌های نوین، نیاز به رویکردهای یکپارچه و هوشمند بیش از پیش احساس می‌شود. BIM به‌عنوان یک راهکار جامع، امکان مدیریت مؤثر اطلاعات پروژه را از مرحله‌ی طراحی تا بهره‌برداری فراهم می‌سازد.
مدل‌سازی اطلاعات ساختمان (Building Information Modeling) فرآیندی است که با استفاده از مدل‌های دیجیتال سه‌بعدی، اطلاعات فیزیکی و عملکردی ساختمان را در طول چرخه‌ی عمر آن مدیریت می‌کند. برخلاف تصور عموم، BIM یک نرم‌افزار خاص نیست، بلکه یک رویکرد جامع است که توسط نرم‌افزارهایی مانند Revit، ArchiCAD و Tekla پشتیبانی می‌شود.
BIM با ایجاد یک مدل مشترک، امکان همکاری هم‌زمان معماران، مهندسان سازه، تأسیسات و سایر ذینفعان را فراهم می‌کند و خطاها و تداخل‌ها را پیش از اجرا شناسایی می‌کند.
با استفاده از مدل‌های BIM، معماران می‌توانند عملکرد نهایی پروژه را شبیه‌سازی کرده و بر اساس داده‌های واقعی، تصمیمات طراحی بهتری اتخاذ کنند.
BIM با کاهش دوباره‌کاری‌ها، بهینه‌سازی برنامه‌ریزی و تخمین دقیق‌تر هزینه‌ها، موجب صرفه‌جویی در منابع می‌شود.
تنها حدود 29.5٪ از شرکت‌های ساختمانی در ایران از BIM استفاده می‌کنند. در مقابل، 56.8٪ هیچ آشنایی با آن ندارند و 36.4٪ نیز برنامه‌ای برای پذیرش آن در آینده نزدیک ندارند. این آمار، نیاز جدی به آموزش و ترویج BIM را نشان می‌دهد.
با توجه به روند جهانی و نیازهای فزاینده برای افزایش بهره‌وری و کیفیت در پروژه‌ها، انتظار می‌رود BIM در دهه آینده به یک استاندارد فراگیر در دفاتر معماری ایران تبدیل شود. تحقق این هدف نیازمند آموزش تخصصی، توسعه زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و حمایت‌های دولتی است.
BIM به‌عنوان یک رویکرد جامع، نقش کلیدی در بهبود فرآیندهای طراحی، ساخت و مدیریت پروژه‌ها ایفا می‌کند. با وجود مزایای بسیار، موانعی مانند کمبود آگاهی، زیرساخت و مقاومت فرهنگی مانع پذیرش گسترده آن در ایران هستند. اما با اقدامات هدفمند می‌توان این چالش‌ها را برطرف کرد.
برگزاری دوره‌های آموزشی برای معماران، مهندسان و مدیران پروژه برای ارتقاء دانش و مهارت‌های مرتبط با BIM ضروری است.
پیشنهاد ویژه: استودیو ویوید ویژوآل دوره‌ای تخصصی و جامع با عنوان
دوره تخصصی رویت
را برگزار کرده که در آن علاوه بر آموزش حرفه‌ای نرم‌افزار Revit، به آموزش عمیق مفاهیم مدیریت پروژه در Revit و تسلط بر فرآیندهای عملی BIM پرداخته می‌شود.
این دوره یکی از کامل‌ترین منابع برای علاقه‌مندان به دوره آموزش BIM است و می‌تواند مسیر حرفه‌ای شما در مدیریت مدل‌سازی اطلاعات ساختمان را تسهیل کند.
نیاز به سرمایه‌گذاری و بهبود زیرساخت‌های فناوری اطلاعات در دفاتر معماری برای اجرای موفق BIM وجود دارد.
تدوین سیاست‌ها و مقررات حمایتی از سوی دولت برای تشویق استفاده از BIM در پروژه‌های ملی و خصوصی.
تولید راهنماهای ملی و استانداردهای فنی برای کاربرد یکپارچه و اصولی BIM در صنعت ساختمان ایران.
